تعیین متغیر مقیاس در تابع تقاضای پول ایران

در مدلهای تقاضای پول، تعیین متغیری که هزینه فرصت نگهداری پول را به شکل مناسب نشان دهد، از اهمیت زیادی برخوردار است. در اقتصاد ایران نیز اهمیت موضوع از آنجا ناشی می شود که حجم پول به عنوان یک متغیر اقتصاد کلان و یکی از ابزارهای مهم تقاضای پول به شمار آمده و همچنین به عنوان مهمترین دارایی مالی نقش مهمی در بازار سرمایه بازی می کند. از این رو تعیین و انتخاب مناسب ترین متغیر مقیاس برای تابع تقاضای پول، در سیاست گذاریهای پولی حائز اهمیت می باشد. در این تحقیق علاوه بر متغیر های موثری مانند تولید ناخالص داخلی یا درآمد واقعی، از متغیرهای دیگری، مانند مصرف واقعی، درآمد قابل تصرف واقعی، مخارج خصوصی واقعی و جذب داخلی واقعی در تابع تقاضای پول برای ایران در دوره 85-1352 استفاده گردید و مدلها با استفاده از روش var تخمین زده شد. نتایج نشان می-دهد که، برای مانده حقیقی پول، زمانی که متغیر مقیاس، درآمد واقعی(تولید ناخالص داخلی) است، بیشترین ضریب تعیین(97درصد) در مقایسه با سایر متغیرهای مقیاس بدست می آید. به عبارت دیگر درآمد واقعی(تولید ناخالص داخلی)، تغییرات مانده حقیقی پول را بهتر از سایر متغیرهای مقیاس مدل توضیح می دهد. همچنین درصد میانگین خطای مطلق مدل با متغیر مقیاس درآمد واقعی(تولید ناخالص داخلی) و مخارج خصوصی واقعی به ترتیب برابر با 31 و 20 درصد می باشد، که در مقایسه با درصد میانگین خطای مطلق مدل سایر متغیرهای مقیاس کمتر بوده و این نشان می دهد که مدل با متغیر مقیاس درآمد واقعی(تولید ناخالص داخلی) و مخارج خصوصی واقعی مناسبترین انتخاب می باشد. در این مطالعه، همچنین نتایج حاصل از آزمونهای غیرتودرتو نشان داد که متغیر مقیاس درآمد واقعی(تولید ناخالص واقعی) در مقایسه با متغیرهای مقیاس جذب داخلی واقعی و درآمد قابل تصرف ارجح می باشد.